Jakie są założenia umowy społecznej dotyczącej transformacji górnictwa?

Transformacja górnictwa w Polsce to często poruszany, kontrowersyjny temat. W wyniku ciągłego braku porozumienia dochodziło do licznych strajków górników na przestrzeni wielu lat. Trudności dostarczały również wymogi Unii Europejskiej w sprawie polityki energetycznej. W czwartek 24 czerwca prezes Polskiej Grupy Górniczej Tomasz Rogala oraz wiceminister aktywów państwowych Artur Soboń odpowiedzieli na wiele nurtujących pytań dotyczących przyszłości górnictwa w Polsce. Jak to wszystko wygląda?

Proces zamykania kopalń w Polsce będzie trwał do 2049 roku

Jak Podaje Tomasz Rogala:

Transformacja górnictwa to proces długotrwały, wymagający znacznych nakładów finansowych, utworzenia odpowiedniej ilości nowych miejsc pracy, a także wymagający akceptacji społecznej – tym samym wymaga on odpowiedniego czasu.

Cały proces został rozłożony na prawie trzydzieści lat, aby mieć możliwość długoterminowego rozpatrzenia kwestii przejścia na nowe źródła energii, zapewnienia świadczeń socjalnych oraz transformacji terenów pogórniczych. 

Zrównoważone przejście na inne źródła energii wymaga czasu. Zgodnie z PEP, najwięcej nowych źródeł ma pojawić się za ok. 10-15 lat – skomentował prezes PGG. 

Przed 30 laty polska energetyka była w 96 proc. oparta na węglu, w 2004 r. w 92 proc., zaś w roku 2019 w ok. 77 proc. Oznacza to zmniejszenie udziału węgla o 19 punktów procentowych w ciągu 30 lat.

Kolejną sprawą jest zapewnienie miejsc pracy i odpowiedniego wynagrodzenia osobom, które do tej pory pracowały w górnictwie, a przez zamknięcie kopalń, mogą zostać bezrobotni.

Nie będzie to zadanie proste, ponieważ średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w górnictwie to ok. 9 tys. zł. Stworzenie odpowiednich miejsc pracy dla osób przez wiele lat związanych z górnictwem może być zadaniem bardzo trudnym. Mówi się o przekwalifikowaniu górników na branżę motoryzacyjną. Zgodnie z wyliczeniami miejsca pracy w sektorze automotive mogłyby zagwarantować byłym górnikom zbliżone do obecnego bezpieczeństwo socjalne. Obliczono, że stworzenie alternatywnych miejsc pracy w sektorze automotive kosztowałoby nawet 350 mld zł.

Artur Soboń potwierdził, że rozpoczęto proces prenotyfikacji

Zgodnie z relacją Artura Sobonia, w czwartek 24 czerwca wszystkie strony konfliktu doszły do porozumienia i zawarto umowę społeczną. Wniosek został złożony do Komisji Europejskiej i rozpoczął się proces prenotyfikacji. Zgoda Komisji jest warunkiem wejścia umowy w życie. 

Niestety mała ilość szczegółów tej umowy społecznej została podana do publicznej wiadomości. Dotychczas wiemy, że: 

• umowa społeczna będzie miała cztery załączniki dotyczące zasad pomocy publicznej, inwestycji przewidzianych do realizacji w ramach umowy, terenów pogórniczych objętych umową oraz instrumentów pomocowych dla firm okołogórniczych i gmin górniczych,
• do 2049 r. w Polsce zostanie zlikwidowane górnictwo węgla kamiennego,
• uzgodniono punkt dotyczący indeksacji (wzrostu) wynagrodzeń w kopalniach na najbliższe cztery lata (do 2025 r.) oraz cykliczność indeksacji – co cztery lata,
• powstać ma FTŚ (Fundusz Transformacji Śląska), którego celem będzie podejmowanie działań inwestycyjnych organizacyjnych i finansowych związanych z transformacją Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego oraz odbudowa potencjału gospodarczego regionu. Jego kapitał początkowy ma wynieść nie mniej niż 500 mln zł. Fundusz ma też zostać wyposażony w dodatkowe mechanizmy gwarancyjne wartości 1 mld zł,
• koszty fizycznej likwidacji kopalń, koszty osłon socjalnych dla górników oraz koszty redukcji produkcji węgla mają zostać pokryte przez budżet, 
• system wsparcia dla górników miałby ruszyć w 2022 roku, aby zapewnić pracownikom jednorazowe odprawy i świadczenia emerytalne oraz wdrożyć dopłaty do redukcji produkcji węgla,
• systemem wsparcia są objęte spółki: Tauron Wydobycie, Węglokoks Kraj oraz Polska Grupa Górnicza,
• zagwarantowano zatrudnienie do czasu emerytury oraz osłony socjalne dla odchodzących z pracy górników – urlopów przedemerytalnych i odpraw pieniężnych.

Źródło: materiały prasowe

Zdjęcie główne artykułu: Designed by Freepik