Kruszarki – typy, zastosowanie i właściwości

Odpowiednie rozdrabnianie materiałów twardych to podstawa wielu gałęzi przemysłu. W związku z tym, mimo że wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z ich istnienia, kruszarki są jednymi z najważniejszych maszyn – to właśnie dzięki ich pracy możliwe jest wytworzenie m.in. wielu materiałów budowlanych. Postanowiliśmy zatem nieco przybliżyć te urządzenia, przedstawiając ich najważniejsze typy i potencjalne zastosowanie.

Czym jest kruszarka i do czego służy?

Kruszarka to potoczna nazwa przemysłowej maszyny kruszącej. Podstawowym zadaniem tego urządzenia jest rozdrabnianie materiału twardego lub o średniej twardości. W większości przypadków będą to więc różnego rodzaju skały i kamienie.

Kruszenie to proces, który pozwala na otrzymanie kawałków surowca o wielkości do 1 mm – wartość ta jest umowną granicą między kruszeniem a mieleniem. Ten drugi proces pozwala na uzyskanie znacznie drobniejszych frakcji materiałów. Na szczęście nie zawsze wymaga to inwestycji w osobną maszynę – część kruszarek można wyposażyć w dodatkowe elementy robocze umożliwiającego mielenie pokruszonego materiału.

Kruszarki mogą być stacjonarne, półstacjonarne/półmobilne (do tej grupy zalicza się modele wyposażone w podwozie kołowe mogące w pewnym zakresie zmieniać swoją pozycję) oraz mobilne (te z kolei mają podwozia gąsienicowe i mogą poruszać się swobodnie po obszarze roboczym).

Jesteś właścicielem kruszarki i szukasz pewnego źródła części? Niezawodne szczęki do kruszarek oraz inne części znajdziesz na stronie  https://www.kghmzanam.com/produkty/odlewy/odlewy-do-kruszarek/.

Rodzaje kruszarek

Kruszarki kategoryzuje się na podstawie rodzaju zastosowanych elementów kruszących – biorąc to pod uwagę, wyróżnia się cztery typy kruszarek przemysłowych:

Kruszarki szczękowe

Jak wskazuje ich nazwa, urządzenia tego typu wykorzystują specjalne szczęki do rozdrabniania materiału. Działa to podobnie jak nasze szczęki – zastosowane w maszynie szczęki ruchome ścierają i zgniatają materiał o sparowane z nimi szczęki stałe. Kruszarka tego typu sprawdzi się zarówno przy wstępnym, jak i wtórnym rozdrabnianiu.

Biorąc pod uwagę umiejscowienie szczęki ruchomej, można wyróżnić dwa typy kruszarek szczękowych:

• Z dolnym zawieszeniem szczęki ruchomej;
• Z zawieszeniem górnym.

Dodatkowo można też wyróżnić dwa kolejne rodzaje tych maszyn – tym razem czynnikiem klasyfikującym jest typ napędu szczęki ruchomej:

• Jednorozporowe – w ich przypadku szczęki ruchome są zlokalizowane bezpośrednio na wale mimośrodowym i wykonują ruch złożony eliptyczny wraz z jego obrotami;
• Dwurozporowe – tutaj szczęki są jedynie połączone z wałem i obracają się wokół stałej osi, wykonując ruch prosty.

Kruszarki stożkowe

W tym przypadku elementami roboczymi są zestawy ruchomych (ruch mimośrodowy) i stacjonarnych stożków, które rozdrabniają materiał poprzez tarcie pomiędzy owymi stożkami. U większości modeli ruchomy jest tylko stożek wewnętrzny, a zewnętrzne są stacjonarne, choć można spotkać także maszyny kruszące z ruchomymi stożkami zewnętrznymi i nieruchomymi wewnętrznymi (takie modele nazywane są kruszarkami płaszczowymi).

Kruszarki walcowe

Jak można się domyślić po ich nazwie, maszyny kruszące tego typu wykorzystują walce do kruszenia, a nawet mielenia materiału. Mogą to być zarówno walce gładkie, jak i takie o zębatej powierzchni. Mechanizm roboczy składa się z przynajmniej dwóch takich walców, obracających się w przeciwnych do siebie kierunkach (ruch przeciwbieżny), które zgniatają i ścierają materiał pomiędzy sobą (można też spotkać na rynku trójwalcowe kruszarki).

Kruszarki udarowe

Kruszarka udarowa wykorzystuje specjalne wirujące młotki lub tzw. płyty udarowe, czyli zestawy bijaków osadzonych w dolnej części nieruchomych płyt korpusu, na które trafia narzucany z dużą siłą materiał (są to tzw. kruszarki bijakowe). Kruszarki udarowe nadają się nie tylko do kruszenia – dodatkowo młotki ścierają materiał na drobniejsze frakcje, pozwalając na wstępne mielenie kruszywa.

Zastosowanie kruszarek

Choć wszystkie kruszarki przemysłowe zostały stworzone w tym samym celu, ich elementy robocze determinują to, z jakim materiałem mogą sobie poradzić. Biorąc to pod uwagę, dany typ kruszarki pozwala realizować następujące zadania:

• Kruszarka szczękowa – radzi sobie bardzo dobrze ze wstępnym i wtórnym rozdrabnianiem twardych lub średnio twardych materiałów, np. sjenitu, porfiru, granitu, kwarcu oraz różnych rud metali;
• Kruszarka stożkowa – może wytwarzać bardzo drobne kruszywo o regularnym kształcie. Nie powinno się jej używać do materiałów miękkich, wilgotnych i lepkich;
• Kruszarka walcowa – wykorzystywana jest zwykle do średniego i drobnego kruszenia oraz wtórnego mielenia materiału o średniej lub małej twardości;
• Kruszarka udarowa – stworzono ją do kruszenia najtwardszych skał cechujących się bardzo niską ścieralnością – bazaltu, dolomitu, granitu itp. Z pomocą kruszarek udarowych można uzyskać kruszywa o wielu różnych granulacjach oraz mielić wstępnie pokruszone materiały na drobne frakcje.

Wykorzystanie kruszarek

Przemysłowe kruszarki stacjonarne oraz inne maszyny tego typu znajdują zastosowanie w wielu różnych, czasem nawet zaskakujących, dziedzinach przemysłu. Oto kilka częstych przykładów ich wykorzystania:

• W kamieniołomach – przy produkcji żwiru, piasku oraz innych materiałów sypkich dla budownictwa;
• W kopalniach – do rozdrabniania pozyskanych surowców przed transportem na powierzchnię;
• W przemyśle spożywczym – przy pozyskiwaniu olejów z nasion roślin i mielenia zbóż;
• W rolnictwie – do produkcji np. pasz dla zwierząt hodowlanych;
• W recyklingu – do przetwarzania surowców wtórnych.

Jaką kruszarkę wybrać?

Wybór kruszarki przemysłowej powinien zależeć w głównym stopniu od rodzaju kruszonego materiału. Przykładowo, do twardych materiałów potrzebne będą kruszarki wyposażone w mechanizm szczękowy lub bijakowy. Natomiast do wytwarzania drobnych, regularnych frakcji lepiej użyć maszyny stożkowej niż kruszarki szczękowej.

Kwestie mobilności są już drugorzędne, ale warto pamiętać, że kruszarki mobilne są raczej mniejsze niż ich stacjonarne odpowiedniki – trzeba więc tutaj wziąć pod uwagę ilość przetwarzanych materiałów.

Przegląd rodzajów kruszarek i ich zastosowania – podsumowanie

Kruszarki przemysłowe to maszyny przeznaczone do kruszenia materiału, czyli rozdrabniania go na kawałki o średnicy ponad 1 mm. Podstawowe rodzaje kruszarek obejmują 4 grupy, różniące się od siebie elementami roboczymi, które radzą sobie z materiałami o różnej twardości. Choć mało kto zdaje sobie sprawę, stacjonarne i mobilne kruszarki są wykorzystywane w wielu gałęziach przemysłu.

Zdjęcie główne: stockcentral/elements.envato.com